#zostanwdomuzgbs: Zielone obligacje powinny stać się powszechniejszym przedmiotem zainteresowania lokalnych instytucji finansowych

W ramach cyklu #zostanwdomuzGBS udostępniamy wywiad z dr. Maciejem Bukowskim na temat "zielonych finansów". Wywiad ukazał się w numerze 1/2020 "Głosu Banków Spółdzielczych".

"Zielone obligacje powinny stać się powszechniejszym przedmiotem zainteresowania lokalnych instytucji finansowych"

O zasadach zrównoważonego finansowania, wpływie taksonomii na sektor bankowy i finansowy oraz istotnej roli, jaką mają w tym aspekcie do odegrania banki spółdzielcze, z Maciejem Bukowskim, prezesem WiseEuropa oraz polskim reprezentantem TEG ds. zrównoważonego finansowania, rozmawia Anna Jarmuszkiewicz.

- Był pan polskim reprezentantem w Technicznej Grupie Ekspertów ds. zrównoważonego finansowania (TEG), która pracowała nad kształtem taksonomii. Ujmując rzecz w największym skrócie – czym jest taksonomia i czemu ma ona służyć?

Rzeczywiście, przez ostatnie dwa lata miałem zaszczyt uczestniczyć w Technicznej Grupie Ekspertów ds. zrównoważonego finansowania (TEG), powołanej przy Komisji Europejskiej w lecie 2018 r. Grupa ta rozpoczęła pracę w lipcu 2018 r., a w jej skład wchodziło kilkudziesięciu ekspertów wywodzących się z sektora finansowego, biznesu, społeczeństwa obywatelskiego i środowisk akademickich, a także członkowie i obserwatorzy z unijnych i międzynarodowych organów publicznych. Jednym z jej zadań było opracowanie wspomnianej przez państwa taksonomii, czyli europejskiego systemu klasyfikacji zrównoważonych inwestycji, swoistego wykazu typów działalności, które – na podstawie ścisłych kryteriów – można uznać za zrównoważone. Lista ta – przedłożona do konsultacji społecznych w czerwcu 2019 – została stworzona na podstawie istniejących praktyk rynkowych i w oparciu o już funkcjonujące inicjatywy i zmiany technologiczne. Głównymi odbiorcami taksonomii są z założenia uczestnicy rynku finansowego i inwestorzy, a jej zadaniem jest m.in. zidentyfikowanie firm, które wdrażają działania zrównoważone pod względem środowiskowym oraz ocenę skali finansowania zrównoważonych inwestycji w porównaniu z całkowitą skalą finansowania działalności gospodarczej.

Dane przedsięwzięcie – by móc zostać uznane za zrównoważone – musi w sposób znaczący przyczyniać się do przynajmniej jednego z sześciu celów środowiskowych i nie może mieć negatywnego wpływu na pozostałe z nich. Powinna także uwzględniać „minimalne gwarancje społeczne” oraz spełniać kryteria techniczne. Głównym celem środowiskowym – na obecnym etapie opracowywania taksonomii – było ograniczenie emisji GHG, tj. gazów cieplarnianych. Tym samym działalności gospodarcze objęte dziś taksonomią to przede wszystkim działania niskoemisyjne w transporcie, wytwarzaniu energii elektrycznej, rolnictwie czy działania przyczyniające się do niskoemisyjnej transformacji do 2050 r., takie jak renowacja budynków lub produkcja i instalacja niskoemisyjnych technologii. W skład taksonomii wchodzą przychody lub wydatki związane z działaniami spełniającymi kryteria techniczne oraz wydatki związane z realizacją działalności wspomagającej, które spełniają kryteria techniczne. Taksonomia umożliwia finansowanie poszczególnych działań oraz finansowanie transformacji, co oznacza również finansowanie poszczególnych działań umożliwiających transformację. Jeśli chodzi o instrument finansowy, jaki można wykorzystać, to Taksonomia dopuszcza zarówno finansowanie kapitałowe jak dłużne.

- Czy taksonomia bezpośrednio wpłynie na sektor bankowy?

Jeśli chodzi o taksonomię w sektorze bankowym – obecnie banki nie mają obowiązku wdrożenia taksonomii w swojej działalności kredytowej. Natomiast mogą z niej korzystać na zasadach dobrowolnych, przygotowując się zarazem na prawdopodobnie niezbyt odległą perspektywę, gdy regulacje zaczną także ich dotyczyć bezpośrednio. Wykorzystanie taksonomii ma natomiast szczególne znaczenie dla zielonych instrumentów finansowych, zaś banki, które oferują usługi z zakresu zarządzania portfelem inwestycyjnym, będą podlegały obowiązkowi wdrożenia taksonomii już dziś. Wdrożenie taksonomii oznacza, że banki będą musiały zaktualizować obecne procedury zgodnie z definicjami w niej zawartymi i zarządzać nowym typem danych pozyskanych od klientów dostarczających informacji dotyczących ich działalności, w sposób umożliwiający określenie zgodności z kryteriami i progami emisyjności zdefiniowanymi w taksonomii.

- Jaką rolę może odegrać taksonomia w sektorze finansowym w Polsce?

Globalne trendy technologiczne i regulacyjne oraz ich wpływ na rentowność i przyszłość polskiego sektora energetyki są bardzo istotne. Sektor finansowy będzie musiał zweryfikować i dostosować dostępne narzędzia umożliwiające analizę i dostosowanie portfela banków do celu neutralności klimatycznej w 2050 r. Będzie też musiał zmienić również strategię działania. Głównym założeniem będzie możliwość finansowania tylko tych działalności, które uwzględniają zasady wytyczone w ramach taksonomii. Regulacje, tworzone na poziomie unijnym w zakresie zrównoważonego finansowania, przekładają się również na polskich interesariuszy. Stopniowo zaostrzane regulacje klimatyczne UE dotyczyły dotychczas sektorów najbardziej emisyjnych, tj. energetyki, części przemysłu, transportu i rolnictwa. Nowe regulacje nakładają również ograniczenia i wymogi na sektor finansowy odnośnie do oferowanych produktów i ujawniania informacji o zaangażowaniu w projekty związane z redukcją emisji. Przygotowywana taksonomia definiuje, które rodzaje działalności gospodarczej są traktowane jako zielone (zgodne z taksonomią), a które nie, przy czym obok redukcji emisji gazów cieplarnianych taksonomia wyróżnia inne działania – takie jak adaptacja, gospodarowanie wodą czy gospodarka obiegu zamkniętego.

- Jak polskie banki spółdzielcze jako lokalne instytucje finansowe mogą zaangażować się we wspieranie zrównoważonego rozwoju?

Ze względu na swój charakter i strukturę działania osadzoną w lokalnej społeczności, banki spółdzielcze – z jednej strony – bezpośrednio obserwują wyzwania związane z niskoemisyjną transformacją gospodarki, z jakimi zmagają się obywatele, z drugiej zaś – mają unikalne predyspozycje do wsparcia realizacji założeń zrównoważonego rozwoju. Wynikają one przede wszystkim z możliwości dotarcia do szerokiego grona mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, jak i indywidualnych gospodarstw, których skala zaangażowania w proces transformacji będzie papierkiem lakmusowym dla oceny skuteczności wdrażanych polityk klimatyczno-energetycznych. W tym kontekście niezwykle ważny jest rozwój oferty produktów inwestycyjnych oraz oszczędnościowych, mający na celu umożliwienie klientom realizację działań wspierających zrównoważony rozwój. Przykładem takich instrumentów są kredyty udzielane na OZE czy preferencyjne pożyczki na inwestycje poprawiające efektywność energetyczną lub środowiskowe równoważenie produkcji rolniczej.

Ponadto, banki spółdzielcze w efektywny sposób mogą zarządzić procesem dystrybucji środków publicznych, a poprzez łączenie kapitału publicznego i prywatnego dążyć do zwiększenia puli dostępnych środków na realizację celów zrównoważonego rozwoju. Doświadczenia sektora w dystrybucji środków NFOŚiGW na OZE z ostatniej dekady wydają się niezwykle adekwatne do skali wyzwań związanych z koniecznością dystrybucji środków planowanych przez rząd na walkę ze smogiem.

Warto również zwrócić uwagę, na wciąż jeszcze ograniczoną aktywność banków spółdzielczych na rynku zielonych obligacji. Jednak rosnące zainteresowanie ze strony klientów – w tym JST – tym instrumentem, jak i skala potrzeb inwestycyjnych związanych z niskoemisyjną transformacją, świadczą o tym, że zielone obligacje powinny stać się coraz powszechniejszym przedmiotem zainteresowania lokalnych instytucji finansowych.

- Jak skutecznie popularyzować tematykę zrównoważonych finansów w Polsce?

Zrównoważone finansowanie jest stosunkowo nowym pojęciem w Polsce. Wiedza na temat wyzwań, a także możliwości związanych z transformacją sektora finansowego zgodnie z założeniami zrównoważonego rozwoju nie jest wciąż powszechna. Dlatego wymiana wiedzy i doświadczeń odgrywają kluczową rolę. Istotna jest wymiana zarówno pomiędzy polskimi przedstawicielami sektora finansowego, jak i udział polskich interesariuszy w międzynarodowych platformach poświęconych tematyce zrównoważonego finansowania. Takie zaangażowanie nie tylko pomoże zapoznać się z tematem, lecz także pozwoli na uwzględnienie w Polsce perspektywy w regulacjach, które są dziś tworzone.

WiseEuropa poprzez wdrażanie działań takich jak Platforma Zrównoważonego Finansowania – do której zapraszamy także bankowość spółdzielczą – dąży do podniesienia poziomu świadomości przedstawicieli sektora finansowego i popularyzacji tematu w Polsce. Poprzez udział w Platformie będzie można zdobyć wiedzę poprzez zaangażowanie krajowych i międzynarodowych ekspertów, zapoznać się z najlepszymi praktykami na rynku, wziąć udział w dyskusji na temat działań priorytetowych z perspektywy sektora finansowego umożliwiających przekierowanie strumieni finansowych wspierających niskoemisyjne inwestycje. Z drugiej strony trzeba wskazać też na konieczność budowania świadomości dotyczącej zrównoważonego finansowania wśród pracowników każdego szczebla, aby efektywnie móc promować tematykę zrównoważonego finansowania. Konieczne jest przeszkolenie kadr, tak by każdy zrozumiał jak problematyka zrównoważonego finansowania będzie oddziaływała na dany sektor i działalność oraz relacje z klientami. Świadomość potrzeby takich działań w polskim sektorze finansowym rośnie, o czym przekonujemy się codziennie w WiseEuropa m.in. dzięki szkoleniom, jakie prowadzimy dla sektora finansowego.

DR MACIEJ BUKOWSKI
Doktor nauk ekonomicznych, prezes fundacji WiseEuropa. Pracownik naukowy Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 2006-2013 prezes fundacji IBS. Jest współautorem wielu polskich dokumentów strategicznych (m.in. Plan Hausnera, Polska 2030 – wyzwania rozwojowe, Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju do roku 2030, Polska 2030 – trzecia fala nowoczesności). Kierownik projektów oraz licznych komentarzy i artykułów prasowych dotyczących m.in. makroekonomii, polityki energetycznej, innowacyjności, systemu emerytalnego, zrównoważonego finansowania czy rynku pracy.

PRENUMERATA "GŁOSU BANKÓW SPÓŁDZIELCZYCH" na rok 2020

 

Udostępnij artykuł:
« powrót