Szybki Monitoring NBP: Analiza sytuacji sektora przedsiębiorstw
W I kw. 2021 r. wysoka była dynamika przychodów ze sprzedaży sektora przedsiębiorstw niefinansowych (SPN) objętych sprawozdaniem F‐01 GUS – tak w ujęciu nominalnym, jak i realnym. Szczególnie szybko rosły przychody z działalności eksportowej. Wyniki SM NBP i inne dane dostępne z częstością miesięczną wskazują na utrzymywanie się tej dobrej sytuacji także w II kw. br.; przy czym w grupie eksporterów wskaźniki sprzedaży i popytu ukształtowały się nawet na wyższym poziomie niż przed rozpoczęciem pandemii.
Również prognozy sugerują dalszą poprawę perspektyw popytu ogółem – zarówno w horyzoncie kwartalnym, jak i rocznym – ale głównie w przemyśle. Utrzymują się też bardzo korzystne prognozy eksportu.
Jednym z istotniejszych źródeł ryzyka może być – obok zagrożeń związanych z możliwością pojawienia się czwartej fali pandemii COVID‐19, o prawdopodobnie słabszych jednak skutkach w sferze realnej niż w przypadku wcześniejszych kulminacji zakażeń – problem niedoboru zapasów. O ile w I kw. br. dotyczył on przede wszystkim dostępności dóbr zaopatrzeniowych w wybranych branżach, o tyle obecnie w świetle opinii firm nie tylko objął więcej branż i kategorii dóbr, ale jednocześnie nasilił się do najwyższych poziomów w historii badania. Równocześnie kształtowanie się różnych kategorii zapasów można odczytywać jako przygotowywanie się przedsiębiorstw do zaspokojenia wyższego popytu w przyszłości.
W świetle danych F‐01 GUS za I kw. 2021r. dynamika zatrudnienia r/r pozostała ujemna, choć wyższa niż w poprzednim kwartale i dodatnia w relacji kw/kw. Hamująco na jego poziom wpływały redukcje w branżach bezpośrednio i pośrednio dotkniętych przez przeciwpandemiczne ograniczenia administracyjne. W świetle najnowszych danych z SM NBP optymistyczne są natomiast prognozy zatrudnienia ‐ najwyższe w historii badania. Kolejny kwartał z rzędu najkorzystniejsze przewidywania dotyczą przedsiębiorstw dużych, ale rośnie odsetek firm małych i średnich, również planujących jego wzrost.
Koszty pracy w I kw. br. okazały się nieznacznie niższe niż w poprzednim, przy czym ich udział w kosztach działalności operacyjnej nadal przekraczał średnią długookresową. Obniżyła się też roczna dynamika wzrostu przeciętnego wynagrodzenia, choć tylko w przypadku sektora prywatnego. Wyniki SM NBP wskazują na rosnącą presję płacową w II kw. br., obejmującą wiele klas przedsiębiorstw. Siła tej presji wciąż jest jednak wyraźnie niższa niż przed pandemią. Ponad 36% respondentów przewiduje podniesienie płac w III kw.br., tj. o około 9 pp. więcej niż w poprzednim badaniu. Mimo wzrostu popytu na pracę i nasilenia się presji płacowej przewidywane przez respondentów podwyżki płac ukształtują się na poziomie zbliżonym do średniej wieloletniej. Przedsiębiorstwa planują wzrost wynagrodzeń przeciętnie o 5,4% r/r wobec 4,9% r/r w poprzednim kwartale. W II kw. br. nastąpiła poprawa relacji między wzrostem wynagrodzeń a wydajnością pracy, przy czym w przypadku ok. 82% podmiotów zmiana płac była nie wyższa lub zbliżona do zmiany wydajności pracy.
Wysoka dynamika przychodów przy jednoczesnej istotnej redukcji części współczynników
kosztochłonności produkcji spowodowały, że w świetle danych finansowych F‐01 GUS w I kw. br. SPN osiągnął rekordowy, dla tego okresu, wynik finansowy: zarówno brutto, jak i netto – tak w ujęciu nominalnym, jak i realnym. Spowodowało to także znaczący wzrost rentowności, której prognozy w horyzontach kwartalnym i rocznym także są korzystne.
Firmy przewidują dalszą poprawę sytuacji w III kw. br. oraz w perspektywie 12 miesięcy, przy czym najsilniejszy wzrost optymizmu występuje głównie w branżach, w których w ostatnim okresie złagodzono ograniczenia przeciwpandemiczne. Trzeba jednak podkreślić, że rekordowe wyniki finansowe, osiągnięte w I kw. br., są częściowo efektem wyjątkowych okoliczności, występujących w początkowych fazach znoszenia przeciwpandemicznych ograniczeń administracyjnych. Wraz z normalizacją sytuacji część kosztów, w tym wydatki na szkolenia, podróże służbowe etc. zapewne przyspieszą, a z kolei bezpośrednie silne efekty pomocowe tarcz – osłabną.
W I kw. 2021 r. średnie wartości wskaźników płynności dla SPN pozostały na bardzo wysokich poziomach; w szczególności odsetek przedsiębiorstw utrzymujących wskaźnik płynności gotówkowej powyżej 0,2 osiągnął historyczne maksimum (61% respondentów). Z deklaracji przedsiębiorstw wynika również, że ocena sytuacji płynnościowej w II kw. 2021 r. w większości badanych klas była lepsza niż przed kwartałem, niemniej w części z nich jedynie nieznacznie. Wzrosły także prognozy sytuacji płynnościowej na kolejne 12 miesięcy ‐ przeważają przewidywania poprawy sytuacji. Deklarowana zdolność przedsiębiorstw do obsługi zobowiązań pozabankowych pozostała wysoka.
W II kw. 2021 r. popyt na kredyt bankowy pozostał, na podstawie deklaracji badanych firm, niski ‐ jedynie 15% przedsiębiorstw ubiegało się o jego przyznanie. Według prognoz SM NBP w III kw. 2021 r. sytuacja ta nie ulegnie większym zmianom. W świetle opinii respondentów lekko wzrosła zdolność przedsiębiorstw do terminowej obsługi zadłużenia kredytowego, osiągając jeden z wyższych poziomów. W próbie przeważają firmy spodziewające się poprawy tej sytuacji także w perspektywie 12 miesięcy. W połączeniu z bardzo dobrymi ocenami płynności przełożyło się to na wzrost dostępności finansowania bankowego ‐ ok. 85% złożonych wniosków uzyskało pozytywną decyzję kredytową.
W I kw. b.r. – po raz pierwszy od dziewięciu miesięcy – wzrosły nakłady na środki trwałe w SPN. Ożywienie dotyczyło wielu grup przedsiębiorstw, w tym również firm publicznych i dużych inwestorów. Ze względu na dobrą sytuację finansową przedsiębiorstw nastąpiła także dalsza, znacząca poprawa nastrojów inwestycyjnych – do wyższych poziomów niż przed wybuchem pandemii. Powróciło m.in. rekordowe, od czasu globalnego kryzysu finansowego, zainteresowanie nowymi przedsięwzięciami rozwojowymi.
W I p. br. w polskim przemyśle odnotowano przyspieszenie dynamiki cen producenta – przede wszystkim ze względu na wzrost cen (r/r) dóbr energetycznych i zaopatrzeniowych. W warunkach postępującej poprawy sytuacji popytowej przewidywany znaczący, dalszy wzrost cen zużywanych w procesie produkcyjnym materiałów i surowców, a także (choć w mniejszym stopniu) wynagrodzeń, przyczyniają się do wyraźnego wzrostu oczekiwań inflacji cen producenta w III kw. br.
Pełna treść monitoringu NBP:
https://www.nbp.pl/publikacje/koniunktura/raport_3_kw_2021.pdf
